Het woord biodiversiteit komt steeds vaker voor. Maar wat is het eigenlijk? En waarom is het zo belangrijk? Biodiversiteit is de verzameling van alle levende organismen in een bepaald ecosysteem.

Het zijn planten, dieren en micro-organismen die met elkaar samenwerken. Een grote biodiversiteit is erg belangrijk. Zoals voor:

  1. Bestuiving van ons voedsel.
  2. Schoon water.
  3. Gezonde lucht.
  4. Zelfs onze mentale gezondheid.

Nederland op nummer 1 biodiversiteitsverlies van Europa

Helaas gaat het erg slecht met de biodiversiteit. In de hele wereld. Ook in Nederland. Bij ons verdwenen sinds 1900 85% van alle planten- en diersoorten van ons eigen land. Nederland staat op nummer 1 biodiversiteitsverlies van Europa.

Er zijn verschillende redenen voor de sterke afname. Vooral door:

  1. Grootschalige landbouw.
  2. Pesticiden gebruik.
  3. Stikstofuitstoot.
  4. Door afname van leefgebieden door verstedelijking.

Wat wij doen als gemeente

Vanuit de gemeente zijn we druk bezig om biodiversiteit te vergroten. Waar gras eerder kort werd gemaaid, zijn nu vaker bloeiende bermen en velden te zien. Hier groeien meer soorten planten dan voorheen. Hier komen meer dieren en insecten op af. Maar we doen nog meer.

We richten buurten en wijken in met meer groen dan vroeger. Tijdens het bouwen zetten we in op natuur. Zoals groene daken en nestkasten in gevels. Ook maken we natuurvriendelijke oevers. Lees wat je zelf kunt doen om duurzamer te leven.

In Heemskerk groeien 2 soorten berenklauw:

  1. Gewone berenklauw.
  2. Reuzenberenklauw.

Gewone Berenklauw

Deze planten groeien vooral in ruige beplantingen of bermen. De gewone berenklauw groeit hier al jaren. Hij wordt meestal niet groter dan 1,5 meter. Deze plant is ongevaarlijk voor mens en dier.

Reuzenberenklauw

De reuzenberenklauw komt hier niet vandaan. De plant kan 4 meter hoog worden en is wel gevaarlijk. Vooral voor kinderen. Raak de plant dus ook niet aan. In combinatie met zonlicht kunnen blaren op de huid ontstaan.

Zo hou je de 2 uit elkaar

Naast verschil in lengte hou je op nog een paar punten uit elkaar. De stengel van de reuzenberenklauw kan wel 10 cm dik zijn en heeft rode vlekken.

De gewone berenklauw heeft geen vlekken en een dunnere stengel. Ook zijn de bladeren van de reuzenberenklauw groot. Ruim 1 meter lang. In juli herken je de reuzenberenklauw aan de grote witte bloemen in de vorm van een paraplu.

Ik heb reuzenberenklauw in de tuin. Wat nu?

  • Verwijder de berenklauw voor de bloei en voer af in de groene afvalbak. Draag hierbij beschermende kleding en stevige handschoenen.
  • Verwijder zoveel mogelijk van de wortels door met een spade/schep schuin in de grond te steken.
  • Heb je bloemen van de reuzenberenklauw in je tuin? Voer deze af in de grijze afvalbak.
  • Wil je reuzenberenklauw liever niet zelf verwijderen? Schakel dan een professional in.

Wat te doen als je reuzenberenklauw in de openbare ruimte ziet

We hebben goed in beeld waar reuzenberenklauw groeit. Op deze plekken bestrijden we actief door verwijdering en begrazing. Schapen zijn er dol op en bovendien immuun voor de gevaren.

Het kan zijn dat er op nieuwe plekken reuzenberenklauw ontstaat. Dit houden we dan ook goed in gaten. Maar jouw hulp is natuurlijk welkom.

Denk je een reuzenberenklauw in de openbare ruimte te zien?

Berenklauw aangeraakt? Kijk op de website van het Rode Kruis(Verwijst naar een externe website) voor tips.

Het gaat niet goed met de wilde eend. Zoals onze eenden officieel heten. Afgelopen jaren nam het aantal wilde eenden in Nederland met 30% af. Dat komt bijvoorbeeld door verlies van leefgebied en plezierjacht.

Maar watervogelexperts denken dat het ook komt doordat we eenden voeren met brood. Eenden kunnen daar namelijk slecht tegen. In brood zit veel zout. Daar kunnen ze ziek van worden.

Daarnaast is oud brood met een beetje schimmel zelfs giftig voor eenden. Hierdoor kunnen ze doodgaan. Het natuurlijke dieet van eenden bestaat vooral uit:

  • Gras.
  • Waterplantjes.
  • Kleine waterdiertjes.

Eten ze alleen brood? Dan missen ze deze belangrijke voedingsstoffen.

Overlast en ziekten

Er zijn meer redenen om te stoppen met het voeren van brood. Brood verteert namelijk langzaam in de natuur. Daardoor blijft het lang liggen. Hier komen muizen, ratten en meeuwen op af.

Deze dieren zorgen weer voor overlast. Ook is brood voor hen niet gezond. Blijft brood lang in het water drijven? Dan is het een broeinest voor algen en ziekteverwekkers. De waterkwaliteit gaat daardoor achteruit. Dit heeft ook weer invloed op onze gezondheid.

Toch graag eenden voeren?

  • Geef ze tuinvogelvoer. Zaadjes, pitjes en nootjes vinden ze heerlijk. En bevatten gezonde voedingsstoffen.
  • Voer speciaal eendenvoer. Dit koop je bij verschillende tuincentra en dierenwinkels. Dit voer blijft drijven.
  • Geef ze ongezouten doperwten, mais of graan. Zoals kippenvoer.
  • Zorg dat je niet te veel geeft. En dat er geen restjes met eten overblijven.

De meeuw, een brutale vogel? Of juist een intelligent dier dat niet meer bij ons is weg te denken. We krijgen wel eens meldingen van overlast van meeuwen. Wat zorgt voor deze overlast en hoe voorkomen we het? Eerst even kort over de meeuw.

Wist je dat...

  • Meeuwen jarenlang terugkeren naar hun geboorteplek en hetzelfde nest gebruiken?
  • Ze monogaam zijn? Ze paren elk jaar met dezelfde partner.
  • Een meeuw ruim 30 (!) jaar oud kan worden? Een mantelmeeuw zelfs 45 jaar.
  • Wetenschap aantoont dat vogelgezang (dus ook van meeuwen) een positief effect heeft op onze mentale gezondheid?

Ik heb last van het gekrijs van meeuwen

Hoor je een meeuw? Dan weet je meteen dat het strand dichtbij is. Tijdens het broedseizoen (enkele weken rond maart en april) hoor je de meeuw net wat vaker. Ze bekvechten dan om nestplekken op daken. 

Mensen proberen meeuwennesten te voorkomen kabels, netten, nep-roofvogels of vlaggetjes op te hangen. In de praktijk heeft dat weinig nut. Meeuwen zijn slimme vogels. Ze leren snel dat deze maatregelen nep zijn. Zodra alle meeuwen een nestplek hebben, houdt het gekrijs binnen een paar weken op. We moeten onze omgeving met ze delen. De meeuwen wonen namelijk al duizenden jaren in het duingebied.

Meeuwen maken rotzooi

Eigenlijk niet. De meeuw scheurt vuilniszakken gemakkelijk open als deze op straat liggen. Als we er samen voor zorgen dat vuilniszakken niet naast een (ondergrondse) container liggen, blijft het schoon op straat. Wist je trouwens dat meeuwen grote opruimers zijn en van alles eten? Ook afval dus. Hiermee voorkomen ze het verspreiden van nare ziektes en bacteriën. Tips:

  1. Gooi nooit afval op straat.
  2. Zet geen afvalzakken naast een container.
  3. Is de container vol? Maak dan een melding bij HVC(Verwijst naar een externe website).

Ik heb last van meeuwenpoep rondom mijn huis

Meeuwen onthouden goed waar ze eten krijgen. En komen dan vaak terug naar die plek. Zie je iemand meeuwen voeren? Vraag diegene dit niet te doen. Anders blijven ze terugkomen. En: waar meeuwen zijn, is meeuwenpoep. We kunnen als gemeente alleen zorgen dat bij parkeerplaatsen weinig lantaarnpalen staan.

Hopelijk kijk je volgende keer iets anders naar de meeuwen in je buurt. En misschien ga je nog wel van ze houden!

Is het je opgevallen? In Heemskerk maaien we op een aantal plekken minder dan vroeger. Waar eerder kort gemaaid gras groeide. Zien we nu bloeiende bermen of velden.

We kiezen expres voor deze ontwikkeling. En dat heeft alles te maken met biodiversiteit.

Biodiversiteit in cijfers

De aantallen en diversiteit aan flora en fauna namen sterk af. Sinds 1900 is 85% van alle planten- en diersoorten in Nederland verdwenen. Nederland staat daarmee op nummer 1 biodiversiteitsverlies in Europa.

Waarom neemt biodiversiteit af?

Er zijn verschillende redenen voor de sterke afname. Bijvoorbeeld door veel landbouw en pesticiden, stikstofuitstoot en de afname van leefgebieden voor plant- en diersoorten.

Is een soort verdwenen? Dan is het bijna onmogelijk om deze terug te krijgen. Wat we op z’n minst kunnen doen? De overgebleven biodiversiteit behoeden van verdere achteruitgang.

Een bloeiende berm kan een verschil maken

Een van die kansen ligt bij de velden en bermen in de openbare ruimte. We beheren niet langer door te kijken naar een schoonheidsideaal. Maar door te kijken naar de functie van een plek. Waar wordt gesport, gespeeld, gerecreëerd en op plekken die staan aangemerkt als hondenlosloopgebied, blijft het gras kort gemaaid.

Heb je een hond? Die mag op hondenlosloopplekken ook in de bloeiende berm spelen. Vind je dit niet prettig? Dan ben je zelf verantwoordelijk om je hond op het korte gazon te houden.

Waar we niet recreëren, kiezen we voor bloeiende bermen en velden. Als ergens meer soorten planten groeien, komen daar ook meer soorten dieren en insecten voor. Waar het kan toveren we in de toekomst nog meer plekken om tot bloeiende bermen en velden.

Jouw hulp is welkom

Weet je een plek waar kort gemaaid gras ligt. Maar waar niet wordt gerecreëerd? Laat het ons weten via een buurtmelding(Verwijst naar een externe website).

We beoordelen graag of we het hier ook biodiverser kunnen maken. Wil je in je tuin iets doen voor biodiversiteit? Kijk dan eens bij de tuintips(Verwijst naar een externe website) op de website van stichting Steenbreek.

Misschien heb je ze gezien:

  • Vogelhuizen op metalen paaltjes.
  • Vleermuiskasten op verschillende plekken in het dorp.

Het zijn tijdelijke nestkasten voor vogels en vleermuizen.

Woningen herbouwen en vernieuwen

Woonopmaat herbouwt en vernieuwt een aantal woningen en appartementen. Ze maken het bijvoorbeeld gasvrij. In de daken en gevels van de gebouwen vonden we verblijfs- en broedplaatsen van de gierzwaluw, huismus en de vleermuis.

Volgens de wet moeten we een alternatieve nest- en broedplaats bieden bij het verbouwen. Dit geldt niet voor particulieren. De kastjes zetten we dus tijdelijk neer. Zolang de nieuwbouw/verbouwing plaatsvindt en een tijdje daarna. De vogels en vleermuizen hebben dan rustig de tijd om weer in de nieuwe gebouwen te kruipen.

In de nieuwe gebouwen maken we ook nieuwe mogelijkheden voor de vogels en vleermuizen. Dit heet natuur inclusief bouwen. Een deel van de nestkasten hangt aan bestaande woningen.

Een gedeelte zetten we als losse toren. Omdat soorten als huismussen, spreeuwen, gierzwaluwen en vleermuizen koloniebroeders zijn. Oftewel ze nestelen graag met een hele zwerm dicht bij elkaar.

Locaties van tijdelijke nestjes met zorg uitgekozen

De locaties van de tijdelijke nestjes lijken misschien zomaar gekozen. Maar zijn dat zeker niet. Een ecoloog kiest de plekken met veel aandacht uit.

Die kijkt naar alles wat een nestelende/broedende vogel of vleermuis nodig heeft en waar de oorspronkelijke nesten zaten. Bij plaatsing van nestkasten is de vuistregel de 5 V’s:

  1. Verblijfs- en voorplantingsplaats. In dit geval de nestkasten op palen.
  2. Voedsel. Bloeiende beplanting én opeen gebied met kruidenrijk gras.
  3. Variatie. Een gebied met dichte beplanting, open grasland en water. Om te drinken en insecten te vangen.
  4. Veiligheid. Denk aan dichte beplanting. Maar ook een vrije aanvliegroute.
  5. Verbinding. Met leefgebieden in omliggend landschap.

1. Goed voor je gezondheid

Moestuinieren helpt om stress te verminderen. Na 30 minuten tuinieren zijn je stresshormonen lager. Een ander voordeel is natuurlijk dat tuinieren een vorm van lichaamsbeweging is.

2. Goed voor je portemonnee

Biologische groenten zijn gezond, maar duur. Kweek daarom je eigen groenten. Begin klein, in de tuin of op het balkon. Je kunt bijvoorbeeld sla, courgettes en paprika’s kweken. Zo bespaar je geld en eet je lekker en gezond!

3. Goed voor het klimaat

Moestuinieren is goed voor het klimaat. De planten nemen CO2 op en geven zuurstof af. En wist je dat je je eigen keukenafval kunt gebruiken om compost te maken? Daardoor heb je minder afval en hoef je geen chemische meststoffen te gebruiken.

Ga aan de slag! De Vereniging voor Ecologisch Tuinieren en Leven(Verwijst naar een externe website) geeft je meer tips.